ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਬਹੁਤ ਨੇਕ ਇਨਸਾਨ ਸੀ, ਜੋ ਹਰ ਵਕ਼ਤ ਰੱਬ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ | ਜਦੋਂ ਰਾਜੇ ਨੇ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਸਾਡਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ | ਜੇ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਕ ਦਿਨ ਸਾਡੀ ਇਸ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਜਰੂਰ ਹਾਜਰੀ ਲਾਵੋ | ਇਹ ਆਦਮੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਸੀ ਪਰ ਉਸਦੀ ਸਾਰੀ ਮਿਹਨਤ ਸਿਰਫ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣਾ ਸੀ |
ਉਹ ਰਾਜੇ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ | ਉਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਰਾਜਾ ਜ਼ਰੂਰ ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਮੰਨ ਵਿੱਚ ਮਾਇਆ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੋਰ ਵੱਧ ਚੱਲੀ | ਇਹ ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ ਉਸਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਰਾਜੇ ਕੋਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਦਵਾਈ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ | ਮੈਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵੇਖ ਕੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਬਹੁਤ ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਇਕ ਧਾਰਮਿਕ ਬੰਦਾ ਹਾਂ | ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ,...
ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਲੈ ਲਈ ਪਰ ਆਪਣੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਖਾਤਿਰ ਆਪਣੇ ਦਾਵੇਆਂ ਨੂੰ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਉਹ ਅਸਫਲ ਹੋ ਗਿਆ | ਉਸ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਖਾਤਿਰ ਉਸ ਪਾਖੰਡੀ ਬਾਬੇ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ |
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਗਿਆਨਵਾਨ ਦੀ ਇਹੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ:
‘‘ ਪ੍ਰਣਵਤਿ ਨਾਨਕ, ਗਿਆਨੀ ਕੈਸਾ ਹੋਇ ?॥ ਆਪੁ ਪਛਾਣੈ, ਬੂਝੈ ਸੋਇ ॥ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ, ਕਰੇ ਬੀਚਾਰੁ ॥ ਸੋ ਗਿਆਨੀ, ਦਰਗਹ ਪਰਵਾਣੁ॥’’ (ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮ:੧/੨੫)
ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ’ਚ ਰੱਖ ਕੇ, ਆਪਣਾ ਆਪ ਪਛਾਣਨਾ ਭਾਵ ਆਪਣੀ ਨਿਰਪੱਖ ਪੜਤਾਲ ਕਰਨ ਨਾਲ਼ (ਮਨ ਦੀ ਚਤੁਰਾਈ ਛੱਡਿਆਂ) ਆਪਣੀ ਨੀਚਤਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਹਉਮੈਂ ਦੂਰ ਹੋ ਕੇ, ਮਨ ਪਵਿੱਤ੍ਰ (ਨਿਰਮਲ) ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਪੂਜਾ ਦੀ ਅਸਲ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਮੰਤਵ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਹੋਰ ਰਿਸ਼ਤਾ ਇੰਨਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਾ ਹੋਵੇ |
ਲਿਖਤ: ਜਿਤੇਸ਼ ਤਾਂਗੜੀ
