ਮੌਲਵੀ ਦੁਆ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮਸਜਿਦੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਤਾਂ ਬਾਹਰੋਂ ਜੁੱਤੀ ਗਾਇਬ। ਬੜਾ ਗੁੱਸਾ ਚੜਿਆ।

ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੂੰ ਤਾਹਨਾ ਦੇਣ ਮੁੜ ਮਸਜਿਦ ਅੰਦਰ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ;

‘ਹੇ ਪਰਵਦਗਾਰ! ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ‘ਚੋਂ ਮੈਂ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਆਉਂਦਾ ਹਾਂ; ਤੇਰੇ ਦਰ ਤੇ ਸਜਦਾ ਕਰਨ। ਫੇਰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ?’

‘ਅੱਜ ਜੁੱਤੀ ਨਾ ਲੱਭੀ ਤਾਂ ਕੱਲ੍ਹ ਤੋਂ ਮੈਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ!’ ਆਖ ਮੌਲਵੀ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਿਆ। ਕੁਝ ਦੂਰ ਗਿਆ ਤਾਂ ਅੱਗਿਓਂ ਇੱਕ ਸ਼ਖਸ ਸੋਟੀ ਦੇ ਆਸਰੇ ਤੁਰਿਆ ਆਵੇ।

‘ਮੀਆਂ ਜੀ ਸਲਾਮ।’ ਸੋਟੀ ਆਸਰੇ ਤੁਰੇ ਆਉਂਦੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਮੌਲਵੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ।

‘ਵਾਲੇਕੁਮ ਸਲਾਮ! ਕਿੱਧਰ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ?’ ਮੌਲਵੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।

‘ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਸ਼ੱਕਰ ਅਦਾ ਕਰਨ ਚੱਲਿਆਂ!’

‘ਸ਼ੁਕਰ! ਪਰ ਤੇਰੀਆਂ ਤਾਂ ਲੱਤਾਂ ਹੀ ਹੈ ਨਹੀਂ!’

‘ਲੱਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ! ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡਾ ਤਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ; ਘਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਬੱਚੇ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਬੀਵੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਇੱਜਤ ਹੈ, ਮਾਣ ਹੈ; ਸਭ ਕੁਝ ਹੈ।’

ਮੌਲਵੀ ਸੁੰਨ ਹੋ ਗਿਆ।

ਉਹ ਬੰਦਾ ਫਿਰ ਬੋਲਿਆ; ‘ਇੱਕ ਚੀਜ਼ ਬਦਲੇ ਇਮਾਨੋਂ ਕਿਓਂ ਡਿੱਗਣਾ, ਹਜ਼ੂਰ! ਜਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ...

ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ; ਜਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਉਸਦਾ ਉਲਾਂਭਾ ਫੇਰ ਸਹੀ!’

ਮੌਲਵੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਭਿੱਜ ਗਈਆਂ। ਉਹ ਮੁੜ ਮਸਜਿਦ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪਿਆ ਭੁੱਲ ਬਖਸ਼ਾਉਣ।

***

ਦੋਸਤੋ, ਅਸੀਂ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਜੀਵਨ ਹੀ ਜੀਓਂਦੇ ਹਾਂ। ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਮਾਨਤਾਂ ਲਈ ਕਦੇ ਉਸਦਾ ਸ਼ੁਕਰਾਨਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਬਲਕਿ ਜਿਹੜੀ ਸ਼ੈਅ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਹੁੰਦੀ ਉਸ ਲਈ ਉਲਾਂਭੇ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਣ ਲੱਗਦੇ ਹਾਂ।

ਜਿੰਨਾ ਕੁਝ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਹੈ; ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਅੱਧਿਓਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਉਸ ਖ਼ਾਤਿਰ! ਵੀ ਜਦੋ-ਜਹਿਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ‘ਉਲਾਂਭੇ’ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਸ਼ੁਕਰਾਨੇ’ ‘ਚ ਜੀਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਖ਼ੈਰ!

ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਇਸ ਪੰਗਤੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ;

‘ਦਸ ਬਸਤੂ ਲੇ ਪਾਛੈ ਪਾਵੈ।।
ਏਕ ਬਸਤੁ ਕਾਰਨਿ ਬਿਖੋਟਿ ਗਵਾਵੈ।।
ਏਕ ਭੀ ਨ ਦੇਇ ਦਸ ਭੀ ਹਿਰਿ ਲੇਇ।।
ਤਉ ਮੂੜਾ ਕਹੁ ਕਹਾ ਕਰੇਇ।।’

(ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ, ਪੰਨਾ-੨੬੮)

ਜੀਓੰਦੇ-ਵੱਸਦੇ ਰਹੋ ਸਾਰੇ।

(ਡਾ੦ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ)