ਅਸੀਂ 1982 ਵਿੱਚ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਕੀਤੀ l ਪੰਜਾਬ ਸਿਖਿਆ ਬੋਰਡ ਉਦੋਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਤੇ ਨਤੀਜਾ ਭੇਜ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵਾਲੇ 25 ਪੈਸੇ ਜਾਂ 50 ਪੈਸੇ,ਪਾਸ -ਫੇਲ ਦੱਸਣ ਦਾ ਲੈਂਦੇ ਸੀ l
ਅਸੀਂ ਵੀ ਚਾਰ ਮੁੰਡੇ ਆਪਣਾ ਰਿਜ਼ਲਟ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਗਏ l ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਰੋਲ ਨੰਬਰ ਦੱਸਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਤੀਜਾ ਕਾਪੀ ਤੇ ਦੇਖਿਆ, ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤੂੰ ਪਾਸ ਹੈ l ਨਤੀਜਾ ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਬਣਦੇ ਪੈਸੇ ਲੈ ਲਏ l ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਦ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਰੋਲ -ਨੰਬਰ ਪੁੱਛਿਆ ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਤੀਜਾ ਗ਼ਜ਼ਟ ਦੀ ਕਾਪੀ ਦੇਖ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੂੰ ਫੇਲ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਸ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਮੰਗੇ l ਉਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਮੈਂ ਤਾਂ ਫੇਲ ਹਾਂ ਫਿਰ ਤੈਨੂੰ...
ਪੈਸੇ ਕਿਉਂ ਦੇਵਾਂ l ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, ” ਕੋਈ ਪਾਸ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਫੇਲ ਨਤੀਜਾ ਦੱਸਣ ਦੇ ਪੈਸੇ ਤਾਂ ਦੇਣੇ ਹੀ ਪੈਣਗੇ l ਉਹ ਮੁੰਡਾ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, ” ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਪੈਸੇ ਦੇਣੇ ਕਿਉਕਿ ਮੈਂ ਫੇਲ ਹਾਂ l ” ਇਹਨਾਂ ਕਹਿ ਕੇ ਉਹ ਮੁੰਡਾ ਉਥੋਂ ਦੌੜ ਪਿਆ, ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਮਗਰ ਭੱਜਿਆ l ਇਹਨੇ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਦਾਅ ਲੱਗਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਨਤੀਜਾ ਦੇਖ ਲਿਆ ਤੇ ਉਥੋਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ l ਦੁਕਾਨ ਵਾਲਾ ਵਿਚਾਰਾ ਜਿਸ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਮਗਰ ਭੱਜਿਆ ਸੀ,ਉਹ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਆਇਆ l
— ਤਰਸੇਮ ਸਹਿਗਲ —
