ਇਤਿਹਾਸ – ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਹਿਦੇਆਣਾ ਸਾਹਿਬ ਲੁਧਿਆਣਾ
1705 ਵਿੱਚ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮੁਗਲ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਸੇ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਘਿਰਾਓ ਕੀਤਾ। ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਅਨੰਦਪੁਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਸਤੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਹਸਤਾਖਰ ਪੱਤਰ ਭੇਜਿਆ। ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਏ ਦਬਾਅ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਹ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 20-21 ਦਸੰਬਰ 1705 ਨੂੰ ਆਨੰਦਪੁਰ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ, ਉਸਦੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਬੇਟੇ (ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ) ਅਤੇ ਅਠੱਤੀਸ ਚੇਲੇ ਚਮਕੌਰ ਪਹੁੰਚੇ, ਜਿਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਸਤੇ ਦੇ ਭਰੋਸੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਦੀ ਇੱਕ ਟੁਕੜੀ ਨੂੰ ਹਵੇਲੀ ਦਾ ਘੇਰਾਓ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਿੱਖ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਈ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਸਮੇਤ ਬਚ ਨਿਕਲੇ । ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਮਹਿਦੇਆਣਾ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ...
ਰਾਏਕੋਟ, ਲੰਮੇ ਜੱਟਪੁਰੇ ਅਤੇ ਮਾਨੂਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਮਾਲਵਾ ਖੇਤਰ ਵਿਚੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਿਦੇਆਣਾ ਪਹੁੰਚਿਆ।[3] ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਲਗਭਗ 3 ਮੀਲs (4.8 kਮੀ) ਸੀ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੰਦ ਸਾਫ ਕਰਨ ਲਈ ਦਰੱਖਤ ਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ (ਦਾਤਣ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ (ਢਾਬ) ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ।
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਉਸੇ ਰਾਤ ਚੱਕਰ ਨਾਮਕ ਪਿੰਡ ਗਏ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਲਖਮੀਰ ਅਤੇ ਸ਼ਮੀਰ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਦੀਨਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਪਿੰਡ ਤਖਤੂਪੁਰਾ ਅਤੇ ਮਧੇ ਵਿਖੇ ਸਮਰਥਨ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੱਕਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜ਼ਫ਼ਰਨਾਮਾਂ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਔਰੰਗਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਔਰੰਗਜੇਬ ਕੋਲ ਭਾਈ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਧਰਮ ਦਾਸ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜਿਆ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਿਦੇਆਣਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ।
