ਹੁਣ ਤਾਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਪੜ੍ਹਾਈਆਂ
ਪੜ੍ਹਾਈਆਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਵੇਲੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸੀ
ਜਦੋਂ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸੁਰਆਤ ਹੀ ਲੱਫੜ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ
ਸਾਡੇ ਸਮਿਆ ਚ ਜੇਕਰ ਪੰਜ ਚਾਰ ਦਿਨ ਸਕੂਲੋਂ ਕੁੱਟ ਨਾ ਪੈਣੀ ਤਾਂ ਘਰ-ਦੇ ਮਾਸਟਰਾਂ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਤੁਸੀ ਤਾਂ ਜਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਹ ਤਾਂ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਕਰਦੇ ਨੇ
ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹਰਕਤ ਜਾ ਸ਼ਰਾਰਤ ਕਰਨੀ ਪਹਿਲਾ ਮਾਸਟਰਾਂ ਤੋਂ ਕੁੱਟੀ ਫੇਰ ਘਰ-ਦਿਆਂ ਤੋਂ
ਜਦੋਂ ਮਾਸਟਰਾਂ ਨੇ ਕਹਿਣਾ ਕੱਲ ਨੂੰ ਆਵਦੇ ਮਾਂ ਪਿਓ ਨੂੰ ਸੱਦਕੇ ਲਿਆਇਓ ਤਾਂ ਮੌਤ ਪੈ ਜਾਣੀ ਵਈ ਹੁਣ ਪਟਾਕੇ ਪੈਣਗੇ
ਜਦ ਕਿਸੇ ਦਾ ਮਾਂ ਬਾਪ ਸਕੂਲ ਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜੇਕਰ ਮਾਸਟਰਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਲਾ ਦੇਣੀ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਗਲਤ ਹੈ ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਮਾਂ ਪਿਓ ਉੱਥੇ ਹੀ ਧਨੇਸੜੀ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਸੀ ਨਹੀਂ ਘਰੇ ਆਏ ਦੇ ਤਾਂ ਛਿੱਤਰ ਪੌਲਾ ਪੱਕਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਗਾਹਲਾ ਵੀ ਪੂਰੀਆ ਪੈਣੀਆ ਮਾਂ ਪਿਓ ਨੇ ਕਹਿਣਾ ਸਾਡੀ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ
ਸਵੇਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸੁਰਆਤ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਹੋਣੀ ਸਾਰਿਆ ਨੇ ਲਾਇਨਾ ਚ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਜਦੋਂ ਦਹਿ ਸਿਵਾ ਵਰ ਮੋਹੈ ਪੜ੍ਹਣਾ ਤਾਂ ਸਭ ਨੇ ਰੱਬ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਣਾ ਤੇ ਸਾਰਿਆ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਅਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਮਹਿਕਣ ਲਾ ਦਿੰਦੀ ਸੀ
ਸਾਡੇ ਲਈ ਲੱਕੜ ਦੀ ਫੱਟੀ ਤੇ ਸਲੇਟ ਕਿਸੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਪੂਰਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਫੱਟੀਆਂ ਨੂੰ
ਜਦੋਂ ਮਾਸਟਰ ਪੜਾਉਂਦੇ ਸੀ ਬੱਚਿਆ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸੁਣਦੀ ਇੱਕ...

ਬੱਚੇ ਨੇ ਮਹੂਰੇ ਬੋਲਣਾ ਦੂਜਿਆ ਨੇ ਉਸਦੇ ਮਗਰ ਪੂਰਾ ਜ਼ੋਰ ਲਾ ਕੇ ਬੋਲਣਾ
ਊੜਾ ਊਠ ਆੜਾਂ ਅੱਖ ਦੀਆ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿਕਾ ਖਿਲਾਰਦੀਆਂ ਸੀ
ਇੱਕ ਦੂਣੀ ਦੂਣੀ , ਦੋ ਦੂਣੀ ਚਾਰ,……. ਦੀਆ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਸ ਤਰਾਂ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਸਾਰਾ ਸਕੂਲ ਰੱਲਕੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਾਂਝਾ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ
ਤੱਪੜਾਂ ਤੇ ਲਾਇਨਾ ਚ ਬੈਠਣਾ ਤੇ ਤੱਪੜਾਂ ਨੂੰ ਝਾੜ ਕੇ ਪੂਰੇ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣੇ ਤੇ ਸਿੱਧੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਬਣਾਕੇ ਵਿਛਾਉਣੇ
ਮੂਰਤ ਵੱਟੇ ਸਲੇਟੀ ਮੰਗਣਾ ਇੱਕ ਤਰਾਂ ਦੀਆ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਨ ਦੀ ਖੇਡ ਸੀ ਸਲੇਟ ਘੋਰਕੰਡੇ ਮਾਰਕੇ ਕਹਿਣਾ ਜੇ ਮੂਰਤ ਵੇਖਣੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਲੇਟੀ ਦੇਣੀ ਪਊ ਸਲੇਟੀ ਲੈ ਕੇ ਸਲੇਟ ਵਿਖਾ ਦੇਣੀ ਤੇ ਸਾਰਿਆ ਨੇ ਫੁੱਲਾ ਵਾਂਗੂ ਖਿੜ ਜਾਣਾ
ਕੋਟਲਾ ਛੁਪਾਕੀ ,ਚੋਰ ਸਿਪਾਈ ,ਲੁਕਣ ਮੀਚੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆ ਖੇਡਾਂ ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਚਾਅ ਪੂਰੇ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਸੀ
ਉਹ ਸਮਾ ਬਹੁਤ ਭੋਲਾ ਸੀ ਕਿਸੇ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਬੁਰਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਫਰਜ ਸਮਝਦੇ ਸੀ
ਘਰੋਂ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਰੋਟੀਆ ਅੱਧੀ ਛੁੱਟੀ ਵੇਲੇ ਸਾਰਿਆ ਨੇ ਬੁਰਕੀ ਬੁਰਕੀ ਵੰਡ ਕੇ ਖਾਣੀ ਤੇ ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਭੱਜ ਭੱਜ ਕੇ ਹਜ਼ਮ ਵੀ ਕਰ ਲੈਣੀ
ਮਾਸਟਰ ਵੀ ਰੱਬ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਤੇ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੁਆਕਾਂ ਵਾਂਗ ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ
ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੱਧੂ ਮੁੱਦਕੀ